Phản ứng Quốc tế xung quanh phán quyết của Tòa về vụ kiện Biển Đông

Vào lúc 16h chiều 12/7, theo giờ Hà Nội, Tòa Trọng tài thường trực quốc tế tại La Hay, Hà Lan đã ra phán quyết đối với vụ kiện của Philippines ở Biển Đông. Theo đó, Tòa Trọng tài thường trực quốc tế đã bác bỏ tuyên bố yêu sách về “đường lưỡi bò” của Trung Quốc ở Biển Đông. Dư luận quốc tế đánh giá cao phán quyết của Tòa Trọng tài thường trực và yêu cầu các bên kiềm chế và tuân thủ phán quyết của Tòa.

Ngay sau khi Tòa Trọng tài thường trực ra phán quyết về vụ kiện, Philippines ngay lập tức ra tuyên bố hoan nghênh phán quyết của Tòa, đồng thời kêu gọi người dân kiềm chế và bình tĩnh để tránh phản ứng quá khích. Bộ Ngoại giao Philippines gọi đây là một “quyết định lịch sử”.

Người Philippines tập trung tại một vịnh ở Manila chờ đợi và ăn mừng phán quyết của PCA. (ảnh: REUTERS).

Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Perfecto Yasay phát biểu trong một cuộc họp báo trong chiều nay cho biết: “Giới chuyên gia Philippines đã nghiên cứu kỹ lưỡng phán quyết này và đây là một phán quyết hoàn toàn xứng đáng. Philippines tôn trọng phán quyết của Tòa trọng tài thường trực, đồng thời kêu gọi “kiềm chế” trên Biển Đông sau phán quyết này”.

Tổng thống Philippines đã triệu tập họp Chính phủ bất thường sau khi Tòa ra phán quyết. Cuộc họp diễn ra lúc 18h chiều 12/7 giờ địa phương (tức khoảng 19h tối 12/7 theo giờ Hà Nội).

Tổng thống Philippines khẳng định, Chính phủ Philippines sẽ nghiên cứu kỹ phán quyết của tòa trước khi đưa ra bất kỳ tuyên bố nào. Đại diện cho Philippines tại vụ kiện, ông Paul S. Reichler cho rằng đây là cơ sở quốc tế pháp lí quốc tế quan trọng nhất trong vòng gần 20 năm qua.

Theo ông Kirby, khi tham gia Công ước Liên Hợp Quốc về luật Biển, các bên đều nhất trí với quy trình giải quyết tranh chấp bắt buộc được quy định trong Công ước. Quyết định của Toà Trọng tài là cuối cùng, mang tính ràng buộc pháp lý và có thể tạo cơ hội mới cho các nỗ lực giải quyết các tranh chấp biển một cách hoà bình.

Mỹ hy vọng các bên tuân thủ nghĩa vụ của mình và khuyến khích các bên làm rõ những đòi hỏi chủ quyền theo luật pháp quốc tế cũng như cùng nhau phối hợp quản lý và giải quyết tranh chấp. Những bước đi này sẽ tạo cơ sở cho những thảo luận tiếp theo nhằm thu hẹp phạm vi địa lý tranh chấp trên biển, đặt ra tiêu chuẩn đối với cách hành xử tại khu vực tranh chấp và cuối cùng là giải quyết tranh chấp một cách hoà bình, không ép buộc, không sử dụng hay đe doạ sử dụng vũ lực.

Indonesia ngày 12/7 cũng lên tiếng kêu gọi các bên liên quan đến vụ kiện trọng tài giữa Philippines và Trung Quốc kiềm chế, tránh có những bước đi khiến tình hình leo thang căng thẳng. Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Indonesia nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực.

Ngay trước khi tòa công bố phán quyết, ngày 12/7, Thái Lan cũng ra tuyên bố kêu gọi các bên liên quan duy trì hòa bình, ổn định và phát triển ở Biển Đông, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình.

Nhật Bản ngày 12/7 khẳng định, phán quyết của Tòa trọng tài thường trực (PCA) tại La Hay, Hà Lan là phán quyết cuối cùng và mang tính ràng buộc về pháp lý, hối thúc các bên liên quan đến vụ kiện này cần phải tuân thủ.

Trong một tuyên bố, Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida cho biết, Nhật Bản luôn khẳng định tầm quan trong của luật pháp và ủng hộ việc sử dụng các giải pháp hòa bình thay cho vũ lực hoặc cưỡng chế, trong việc giải quyết những tranh chấp về hàng hải.

Ngày 12/7, trả lời câu hỏi của phóng viên đề nghị cho biết phản ứng của Việt Nam trước việc Tòa trọng tài được thành lập theo Phụ lục 7 của Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 trên cơ sở đề nghị của Philippines đã đưa ra Phán quyết cuối cùng, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Hải Bình nêu rõ: “Việt Nam hoan nghênh việc Tòa trọng tài đã đưa ra phán quyết cuối cùng ngày 12/7/2016. Việt Nam sẽ có tuyên bố về nội dung phán quyết.

Việt Nam một lần nữa khẳng định lập trường nhất quán của mình về vụ kiện này như đã được thể hiện đầy đủ trong Tuyên bố ngày 5/12/2014 của Bộ Ngoại giao Việt Nam gửi Tòa trọng tài. Trên tinh thần đó, Việt Nam ủng hộ mạnh mẽ việc giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông bằng các biện pháp hòa bình, bao gồm các tiến trình ngoại giao và pháp lý, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực theo quy định của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982, duy trì hòa bình, ổn định trong khu vực, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, tôn trọng nguyên tắc thượng tôn pháp luật trên các vùng biển và đại dương”.

“Nhân dịp này, Việt Nam tiếp tục khẳng định chủ quyền của mình đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, chủ quyền đối với nội thủy và lãnh hải, quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam được xác định phù hợp với Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982, cũng như tất cả các quyền và lợi ích pháp lý của Việt Nam liên quan đến các cấu trúc địa lý thuộc hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa”, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Hải Bình cho biết thêm.

Trong khi đó, tại cuộc họp báo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Người phát ngôn Lục Khảng vẫn khẳng định Bắc Kinh “không quan tâm” đến phán quyết về vụ kiện Biển Đông mà Tòa Trọng tài Thường trực công bố.

Hãng tin Reuters dẫn lời ông Lục Khảng viện lập luận sai trái rằng cơ quan này không có thẩm quyền phân xử vụ việc và Trung Quốc sẽ không chấp nhận bất cứ phán quyết nào. Cùng ngày, Bộ Quốc phòng Trung Quốc ra thông báo khẳng định phán quyết của Tòa Trọng tài thường trực sẽ không ảnh hưởng đến “chủ quyền” phi lý nước này tự nhận./.