Phát triển vùng nguyên liệu đạt chuẩn GAP

Việc sản xuất theo quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP, GlobalGAP) trên cây trồng và vật nuôi chủ lực như lúa, rau, thanh long, chanh, bò và tôm không chỉ nâng cao năng suất, giá trị sản phẩm, tạo thuận lợi trong khâu tiêu thụ mà còn gắn với trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong sản xuất, bảo đảm an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc, đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho nông nghiệp công nghệ cao phát triển bền vững.

Năng suất cao, chi phí giảm, tăng trưởng xanh

Việc ứng dụng công nghệ cao (ƯDCNC) giúp sản lượng nông sản tăng vượt bậc trên cùng diện tích canh tác. Cụ thể, năm 2025, sản lượng lúa đạt 4 triệu tấn, tăng 14% so với năm 2020, năng suất bình quân hơn 63 tạ/ha, trong đó lúa chất lượng cao chiếm khoảng 70%, góp phần bảo đảm an ninh lương thực. Diện tích trồng chanh hơn 12.400ha, tăng 9%, sản lượng tăng 49% so với năm 2020. Thanh long đạt 216.000 tấn, các loại rau 578.700 tấn, tôm nuôi nước lợ 15.600 tấn.

Những con số này không chỉ thể hiện hiệu quả ƯDCNC mà còn khẳng định vị thế Tây Ninh là vùng sản xuất nông sản hàng hóa chất lượng cao, hướng đến thị trường xuất khẩu.

Xã Thạnh Lợi là một trong những địa phương có diện tích trồng chanh lớn trong tỉnh. Hiện toàn xã có 4.300ha chanh, trong đó gần 1.000ha chanh ƯDCNC. Nông dân tham gia vùng chanh ƯDCNC đều trải qua các lớp tập huấn chuyển giao khoa học - kỹ thuật. Từ đó, họ biết cách ghi nhật ký sản xuất, sử dụng phân bón, thuốc hợp lý, nhất là chú trọng đến chất lượng sản phẩm thay vì chạy theo năng suất.

Bà Nguyễn Thị Yến (ngụ xã Thạnh Lợi) chia sẻ: “Gia đình tôi canh tác 4ha chanh theo tiêu chuẩn GlobalGAP. Nhờ sản xuất theo tiêu chuẩn này, trái chanh qua kiểm tra không tồn dư thuốc bảo vệ thực vật, đạt chứng nhận an toàn thực phẩm và truy xuất được nguồn gốc. Từ đó, giá bán chanh cao hơn bên ngoài từ 3.000-5.000 đồng/kg. Hiệu quả kinh tế của người trồng chanh tham gia mô hình giai đoạn kinh doanh, chi phí đầu tư ban đầu giảm từ 3-5 triệu đồng/ha, lợi nhuận tăng từ 21,5-50 triệu đồng/ha”.

Để đáp ứng tốt nhu cầu thị trường, Nhà nước còn hỗ trợ doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, hợp tác xã (HTX) ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, xây dựng chuỗi cung ứng an toàn thực phẩm, xây dựng vùng nguyên liệu,…

Hiện nay, toàn tỉnh có khoảng 3.376ha đạt chứng nhận VietGAP, 509ha đạt chứng nhận GlobalGAP, 32ha đạt chứng nhận hữu cơ, với sản lượng khoảng 71.575 tấn/năm; hơn 95 cơ sở áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến theo chuẩn HACCP, ISO 22000, BRC, HALAL trong sơ chế, chế biến nông sản; có 6 doanh nghiệp được công nhận nông nghiệp ƯDCNC; 41 chuỗi cung cấp thực phẩm an toàn trên sản phẩm rau, thịt, lúa, gạo, thanh long, thủy sản; cấp 422 mã số vùng trồng và 179 mã số cơ sở đóng gói đang hoạt động để xuất khẩu sang Hàn Quốc, Nhật Bản, Hoa Kỳ, Úc, New Zealand, EU, Nga, Anh, Trung Quốc, Hà Lan,…

Giám đốc HTX Dịch vụ Nông nghiệp Kiến Bình (xã Tân Thạnh) Dương Hoài Ân thông tin: “HTX vừa xuất khẩu một container gạo sang Nhật Bản. Để đưa gạo của HTX vào thị trường khó tính như Nhật Bản, thành viên HTX phải thay đổi tập quán sản xuất theo hướng sạch, hữu cơ.

Ban đầu, nông dân sẽ gặp khó nhưng về lâu dài, sản xuất hữu cơ sẽ giúp cải tạo đất, nuôi các sinh vật có lợi, góp phần hạn chế chi phí sản xuất, nâng cao giá trị hạt gạo. Hiện HTX có gần 30ha sản xuất theo hướng hữu cơ, dự kiến tiếp tục tăng sản lượng xuất sang thị trường Nhật Bản trong vụ mùa tiếp theo”.

Hướng đi tất yếu của nền nông nghiệp bền vững

VietGAP là các quy định về thực hành sản xuất nông nghiệp tốt do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay Bộ Nông nghiệp và Môi trường) ban hành đối với từng sản phẩm, nhóm sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản.

Tiêu chuẩn này bao hàm các quy định về thực hiện sản xuất nông nghiệp, cụ thể là trình tự, nguyên tắc, thủ tục để hướng dẫn các cá nhân, tổ chức sản xuất, thu hoạch, sơ chế bảo đảm tính an toàn, nâng cao chất lượng sản phẩm, sức khỏe của người dân, người sản xuất, bảo vệ môi trường và truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Việc sản xuất theo quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP, GlobalGAP) là hướng đi tất yếu để nâng cao chất lượng nông sản, mở rộng thị trường tiêu thụ và giúp người tiêu dùng được sử dụng sản phẩm sạch, an toàn. Và thực tế khẳng định, hiện nay, thị trường trong và ngoài nước đều quan tâm đến vấn đề truy xuất nguồn gốc nông sản.

Ông Tạ Đức Minh - Tham tán thương mại tại Nhật Bản, nhấn mạnh: “Không chỉ có Nhật Bản mà các doanh nghiệp châu Á cũng yêu cầu khắt khe về chất lượng sản phẩm, chuẩn hóa quy trình sản xuất và xây dựng thương hiệu, nhất là sản phẩm phải gắn liền với câu chuyện văn hóa và bản sắc địa phương để tạo dấu ấn. Do đó, chỉ cần một sự cố nhỏ về chất lượng cũng có thể ảnh hưởng uy tín lâu dài. Chính vì thế, chúng tôi khuyến nghị doanh nghiệp Tây Ninh nên chủ động đạt chứng nhận HACCP, ISO, GlobalGAP để tạo lợi thế; xây dựng thương hiệu sản phẩm đặc trưng như trái cây Tây Ninh;…”.

Với xu thế sản xuất nông sản an toàn như hiện nay, các địa phương đã và đang đẩy mạnh tuyên truyền, khuyến khích nông dân tiếp tục nâng cao trình độ, mở rộng diện tích sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP phù hợp với điều kiện thực tế. Bên cạnh đó, tăng cường đào tạo, tập huấn cho cán bộ địa phương để tư vấn, hướng dẫn nông dân áp dụng các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP; quy hoạch vùng sản xuất an toàn; xây dựng các mô hình chuỗi sản xuất - cung ứng sản phẩm có chứng nhận, các mô hình liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản, trong đó lấy doanh nghiệp là hạt nhân.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị sơ kết sản xuất trồng trọt năm 2025, triển khai kế hoạch sản xuất vụ Đông Xuân 2025-2026, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Minh Lâm nhấn mạnh: “Nông dân nhận thức được việc sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP mang lại hiệu quả bền vững, góp phần nâng cao giá thành sản phẩm. Tuy nhiên, diện tích sản xuất theo quy trình sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP) và tương đương mặc dù vượt chỉ tiêu kế hoạch nhưng vẫn còn thấp so với diện tích sản xuất và yêu cầu thị trường, chưa đạt được 10%/tổng diện tích trồng trọt. Trong khi đó, các yêu cầu về an toàn thực phẩm, kiểm dịch thực vật của các nước nhập khẩu ngày càng cao, đồng thời một số lô hàng bị cảnh báo, trả về gây ảnh hưởng đến sản xuất, uy tín nông sản tỉnh trên thị trường".

Qua đó, ông Nguyễn Minh Lâm đề nghị ngành Nông nghiệp, các địa phương cần đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền giúp nông dân hiểu được ý nghĩa, hiệu quả của sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP; tiếp tục chuyển giao khoa học - kỹ thuật; hỗ trợ nông dân, HTX xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Các HTX, người dân cũng cần thay đổi tư duy, cập nhật kiến thức, trình độ sản xuất nông nghiệp theo các tiêu chuẩn mới để thích ứng với nhu cầu tiêu dùng và hướng đi tất yếu của nền nông nghiệp hiện đại./.