Chỉ thị số 20 - Vì một Việt Nam xanh

Chỉ thị số 20, ngày 12/7/2025 của Thủ tướng Chính phủ “Về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường”, đưa ra những yêu cầu cụ thể đối với UBND TP.Hà Nội, trong đó phải triển khai ngay một số giải pháp với lộ trình cụ thể để các tổ chức, cá nhân chuyển đổi phương tiện, lộ trình đến ngày 01/7/2026 không có xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong đường Vành đai 1 và sau đó mở rộng ra đường Vành đai 2, Vành đai 3 với các mốc thời gian cụ thể nhằm giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường đe dọa sức khỏe cộng đồng và sự phát triển kinh tế - xã hội.

Khi Chỉ thị số 20 được ban hành, các thế lực thù địch, phản động rộ lên thuyết âm mưu: “Cấm xe xăng là tạo cơ hội cho Vinfast và Trung Quốc làm giàu”. Đài Á châu tự do (RFA), trong bài viết “Đằng sau kế hoạch Hà Nội cấm xe xăng là lợi ích riêng của ông Phạm Nhật Vượng” đã “ngậm máu phun người” khi cho rằng: “Chỉ thị 20 có dấu hiệu rõ ràng của việc phục vụ cho lợi ích của một doanh nhân”; “Đánh úp sinh kế của 4 triệu dân bằng một chỉ thị gọn lẹ” hay “Nhìn vào năng lực công nghệ của ông Vượng, chỉ có thể khẳng định rằng bên hưởng lợi lớn hơn, đằng sau đó, là các doanh nghiệp sản xuất xe máy điện Trung Quốc”; “Phạm Nhật Vượng: người hưởng lợi chủ yếu của chính sách cấm xe xăng”, “Cố tình dở hơi để tạo cơ hội cho Vin và xe Trung Quốc?”. Cũng RFA trong bài viết “Cấm xe xăng ở nội thành Hà Nội: Thủ tướng đang “lạm quyền”” đã hồ đồ nhận định: “Đây là dấu hiệu cảnh báo sự nguy hiểm của nhánh hành pháp đang ngày càng lạm quyền”.

Trang web của Chân trời mới xuyên tạc, chống phá theo kiểu vừa đi, vừa chửi: “Không chỉ cướp đất làm giàu, giờ Vượng còn chơi lớn hơn, xem ông Thủ Chính thành “người làm công” cho mình. Với việc mở rộng lệnh cấm xe máy, Vượng không chỉ âm mưu “bắt dân mua xe”, mà còn muốn phát triển nghề “buôn vua, bán ghế”, trở thành “trùm sỏ” đất Việt, quả là khôn như Vượng Vin!”. Còn trong bài viết “Đừng biến cải cách môi trường thành cái bẫy hại dân nghèo!”, gã Chân trời mới ra vẻ trăn trở trước đời sống muôn dân và vận mệnh quốc gia bằng một câu bình luận mang tính xuyên tạc trắng trợn: “Muốn bảo vệ môi trường, thì hãy bắt đầu bằng sự công bằng. Hãy dọn sạch lợi ích nhóm trước, rồi hãy nói đến khí thải. Còn nếu cứ tiếp tục cách làm này - thì không phải “chuyển đổi xanh”, mà là chuyển trắng lòng dân”...

Thực tế trong những năm qua, tình trạng ô nhiễm môi trường, không khí ở Hà Nội ở mức báo động đỏ, trở thành “top” 10 thành phố có mức độ ô nhiễm cao nhất thế giới. Trong thời gian từ cuối năm 2024 đến đầu năm 2025, có những ngày Hà Nội đứng đầu danh sách các thành phố ô nhiễm nhất thế giới với chỉ số AQI (Air Quality Index - chỉ số chất lượng không khí) trong không khí vượt ngưỡng 250 là ngưỡng chất lượng không khí tiệm cận tới mức độ nguy hại. Đã có đủ bằng chứng khoa học rằng xe có động cơ nhiên liệu hóa thạch như xăng, dầu là một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm. Do vậy, cấm xe máy dùng động cơ xăng ở khu vực bên trong đường Vành đai 1, sau đó mở rộng ra các khu vực khác là một trong những giải pháp có tính căn cơ để giảm thiểu ô nhiễm không khí. Chủ trương cấm xe máy động cơ xăng tại khu vực nằm trong Vành đai 1 của TP.Hà Nội là đúng, thể hiện quyết tâm giảm ô nhiễm của chính quyền là bước đi kịp thời, phù hợp.

Tất nhiên bất cứ chính sách công nào cũng có những tác động tốt, xấu đến kinh tế - xã hội và môi trường. Do vậy, khi xây dựng các chính sách công, chính quyền đã đánh giá kỹ các tác động kinh tế - xã hội, quan trọng nhất là đã tính đến sinh kế, thu nhập và cuộc sống của người dân, kể cả thời gian người dân sử dụng để tham gia giao thông, sức khỏe và sự hài lòng của người dân. Do vậy, chính quyền TP.Hà Nội đang nghiên cứu cơ chế hỗ trợ thu hồi và chuyển đổi khoảng 450.000 xe máy xăng đang hoạt động trong khu vực Vành đai 1. Chính sách hỗ trợ sẽ được xây dựng trên cơ sở rà soát kỹ lưỡng, phân loại theo nhóm người sử dụng và chủng loại phương tiện, từ đó đề xuất các gói hỗ trợ phù hợp. Dự kiến, thành phố sẽ trình HĐND xem xét ban hành chính sách hỗ trợ gần như toàn bộ các chi phí chuyển đổi, bao gồm lệ phí trước bạ, phí đăng ký xe điện mới.

Mỗi chính sách của Nhà nước đều cần sự góp ý, phản biện nhưng không thể lấy danh nghĩa “lo cho dân” để gieo rắc tâm lý hoài nghi, phá hoại lòng tin và kìm hãm những bước tiến của đất nước. Những luận điệu xuyên tạc, nếu không được nhận diện và phản bác kịp thời, sẽ làm xói mòn nền tảng ổn định xã hội và cản trở con đường phát triển bền vững của quốc gia. Đã đến lúc xã hội cần lên tiếng rõ ràng hơn, mạnh mẽ hơn: Chính sách vì môi trường không thể là cái cớ để xuyên tạc. Phát triển xanh không thể bị phủ định chỉ vì trùng hợp thời điểm. Và một doanh nghiệp nội địa thành công không nên trở thành “tấm bia” cho những mưu đồ chính trị đen tối./.