Đa dạng thị trường để giảm rủi ro xuất khẩu

Hiện nay, thị trường đang đối mặt với những biến động khó lường, nặng chính sách bảo hộ và xung đột thương mại leo thang có thể sẽ tác động tiêu cực cho xuất khẩu khi phụ thuộc vào một vài thị trường lớn. Chính vì vậy, nhiều ý kiến cho rằng đa dạng hóa thị trường xuất khẩu là điều mà các ngành và doanh nghiệp cần tiếp tục làm tốt hơn trong năm 2025.

Theo các chuyên gia, việc Tổng thống Mỹ vừa ký lệnh áp thuế với các mặt hàng xuất khẩu từ Canada và Mexico cũng như tăng mức áp thuế với các sản phẩm đến từ Trung Quốc được xem là sự khởi đầu cho chuỗi chính sách thuế quan của Hoa Kỳ dưới thời Donald Trump, đồng thời bỏ ngỏ khả năng Hoa Kỳ áp thuế lên các mặt hàng nhập khẩu từ các quốc gia khác.

Ông Phạm Văn Việt - Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Việt Thắng Jean (VitaJean) - cho biết, thời gian qua, doanh nghiệp đã nỗ lực, chủ động để ứng phó với những khó khăn được dự báo trước trên thị trường. Bên cạnh đó, tận dụng tối đa cơ hội để đa dạng nguồn nguyên liệu thông qua việc nâng tỷ lệ nội địa trong nước, nhập khẩu nguyên liệu từ các thị trường mới như Pakistan, xây dựng lại chuỗi cung ứng...

“Năm 2025, ngành dệt may đặt mục tiêu tăng trưởng khoảng 13% so với năm 2024, đạt kim ngạch 47 - 48 tỷ USD. Tuy nhiên, VitaJean và nhiều doanh nghiệp tự tin đặt mục tiêu tăng trưởng tối đa có thể lên đến 15%”, ông Phạm Văn Việt chia sẻ.

Là doanh nghiệp hàng đầu về sản xuất bánh kẹo, Công ty cổ phần Bibica đang có kế hoạch mở rộng sang các thị trường Hàn Quốc, Nhật Bản và Trung Quốc thông qua Walmart nhờ tận dụng lợi thế về danh mục sản phẩm đa dạng (bánh tươi, bánh layer, kẹo dẻo, kẹo cứng, bánh Trung thu...). Mặc dù, thị trường nội địa vẫn là nguồn thu chính của công ty nhưng để tránh rủi ro, công ty đang có kế hoạch tăng tỷ trọng doanh thu xuất khẩu lên 20% trong vòng 3 năm tới.

Ông Võ Tuấn Anh, Giám đốc phát triển kinh doanh Công ty TNHH Vàng Ban Mê, cho biết, công ty đang ưu tiên tập trung vào thị trường gần là các quốc gia trong ASEAN. Hiện tại, công ty đã đi kết nối làm việc với một số nhà thu mua, đối tác lớn trong khu vực và dự kiến sẽ mở showroom ở Thái Lan, Malaysia để phát triển thương hiệu.

Tuy nhiên, theo ông Diệp Thành Kiệt, Phó Chủ tịch Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam (Lefaso), các doanh nghiệp nhỏ và vừa nên chọn những thị trường ít có tính rủi ro hơn và có tính ổn định hơn (chẳng hạn như thị trường EU, Nhật Bản, thậm chí thị trường ASEAN). Điều này cũng tùy vào khả năng của từng doanh nghiệp cụ thể với những hoàn cảnh cụ thể bởi không phải doanh nghiệp nào cũng có thể đa dạng được thị trường xuất khẩu.

Năm 2025, ngành da giày đặt mục tiêu đạt kim ngạch khoảng 29 tỷ USD, tăng trưởng khoảng 10% so với năm 2024 (đã đạt kim ngạch 24 tỷ USD). Bên cạnh những thị trường Hoa Kỳ, EU, Trung Quốc, ngành đã cố gắng mở rộng sang thị trường Nam Mỹ và Trung Đông để đa dạng thị trường giảm trước rủi ro khi phụ thuộc quá nhiều vào một vài thị trường lớn.

Còn với lĩnh vực xuất khẩu thủy sản, bà Lê Hằng, Giám đốc truyền thông của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản (Vasep) chia sẻ, thị trường Trung Quốc, một trong những đối tác lớn của tôm Việt Nam, đang đối mặt với sự giảm sút trong nhu cầu tiêu thụ. Sự thay đổi trong thói quen chi tiêu của tầng lớp trung lưu, cùng với áp lực thu nhập gia tăng đã dẫn đến sự sụt giảm tiêu dùng tôm trắng, đặc biệt ở các thành phố lớn. Sự cạnh tranh từ các sản phẩm thủy sản giá rẻ hơn và sự ưu tiên tiêu thụ các mặt hàng thực phẩm khác có thể ảnh hưởng đến xuất khẩu tôm sang Trung Quốc trong những tháng tiếp theo.

Riêng với xuất khẩu cá tra, biến động về thuế quan quốc tế, nhất là các chính sách áp dụng thuế chống bán phá giá, có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng tăng trưởng của xuất khẩu cá tra trong năm nay. Sự thay đổi trong chính sách thuế quan có thể tạo ra một môi trường khó khăn cho ngành cá tra trong thời gian tới.

Ở một khía cạnh khác, nhiều ý kiến cho rằng, Việt Nam là một trong 20 nền kinh tế có độ mở lớn nhất trên thế giới. Vì vậy, khi tham gia vào hầu hết các Hiệp định thương mại tự do (FTA) với nhiều quốc gia và nền kinh tế trên thế giới, đây sẽ là điều kiện để chúng ta phản ứng nhanh nhạy, giữ nhịp tăng trưởng trước khả năng xảy ra xung đột thương mại. Đặc biệt, 17 FTA đang tạo lợi thế cạnh tranh rất lớn hàng hóa Việt Nam có thể tiếp cận với trên 60 thị trường toàn cầu, làm đòn bẩy cho tăng trưởng xuất khẩu, nhất là là sự bám rễ của hàng Việt Nam cũng như thích ứng với những biến động của thị trường.

Uyên Hương (TTXVN)