Phát huy nguyên tắc hiệp thương dân chủ, nâng cao chất lượng cơ quan dân cử

Cuộc bầu cử đại biểu (ĐB) Quốc hội (QH) khóa XVI và ĐB HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031 là sự kiện chính trị quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến chất lượng hoạt động của các cơ quan quyền lực Nhà nước từ Trung ương đến địa phương trong 5 năm tới. Hiện nay, công tác chuẩn bị nhân sự cho cuộc bầu cử được triển khai khẩn trương, chặt chẽ theo đúng quy định của pháp luật và các hướng dẫn mới nhất của Ủy ban Thường vụ QH. Trọng tâm của giai đoạn này là làm sao lựa chọn, giới thiệu được những người thật sự tiêu biểu về phẩm chất, năng lực và uy tín, xứng đáng đại diện cho ý chí, nguyện vọng của Nhân dân.

Bảo đảm dân chủ và toàn diện

Nguyên tắc xuyên suốt và cao nhất trong công tác chuẩn bị nhân sự là phải tuyệt đối ưu tiên chất lượng của người ứng cử, bảo đảm lựa chọn những cá nhân “đủ đức, đủ tài” để gánh vác trọng trách ĐB Nhân dân.

Người được giới thiệu phải là những công dân ưu tú, đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về phẩm chất chính trị, đạo đức và lối sống. Họ phải có lập trường tư tưởng vững vàng, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc và Hiến pháp; có năng lực thực tiễn, kinh nghiệm phong phú để tham gia xây dựng pháp luật, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và địa phương.

Đồng thời, công tác giới thiệu phải công khai, minh bạch, bảo đảm không đưa vào danh sách những người vi phạm pháp luật, thiếu gương mẫu hoặc có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Các cơ quan chức năng, đặc biệt là UBMTTQ Việt Nam các cấp có trách nhiệm rà soát hồ sơ một cách kỹ lưỡng để lập danh sách sơ bộ và danh sách chính thức.

Để QH và HĐND thực sự là cơ quan đại diện cho mọi tầng lớp Nhân dân, công tác dự kiến cơ cấu, thành phần người ứng cử đã được xác định cụ thể trong các nghị quyết của Ủy ban Thường vụ QH, nhằm bảo đảm sự cân đối hợp lý và mang tính đại diện cao.

Việc này không chỉ là số lượng mà còn là chất lượng đại diện. Các chỉ tiêu về cơ cấu được đặt ra rất rõ ràng và là tiêu chí bắt buộc trong quá trình hiệp thương.

Về tỷ lệ nữ giới: Công tác giới thiệu nhân sự phải phấn đấu đạt ít nhất 35% tổng số người ứng cử là nữ giới ở mỗi cấp, nhằm hiện thực hóa mục tiêu nâng cao vai trò và vị thế của phụ nữ trong hệ thống chính trị.

Về người ngoài Đảng: Nhằm tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc và lắng nghe nhiều ý kiến từ các thành phần xã hội, tỷ lệ người ngoài Đảng trong danh sách ứng cử được phấn đấu đạt không dưới 10%.

Người trẻ tuổi: Phải bảo đảm sự kế thừa và phát triển. Tỷ lệ người ứng cử dưới 40 tuổi phải đạt không dưới 15% để đưa sức trẻ, trí tuệ và sự năng động vào cơ quan dân cử. ĐB tái cử và chuyên trách: Để phát huy kinh nghiệm quý báu của nhiệm kỳ trước, tỷ lệ ĐB tái cử được định hướng đạt khoảng 30%.

Song song đó, việc tăng cường ĐB hoạt động chuyên trách là một định hướng quan trọng để nâng cao hiệu quả công tác của QH và HĐND, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công cuộc đổi mới. Việc tuân thủ các chỉ tiêu cơ cấu này là thước đo quan trọng cho tính dân chủ và toàn diện trong quá trình chuẩn bị nhân sự.

Toàn bộ quá trình lựa chọn, giới thiệu người ứng cử được thực hiện thông qua cơ chế hiệp thương dân chủ 3 lần giữa UBMTTQ Việt Nam và các cơ quan, tổ chức, đơn vị có liên quan. Đây là một cơ chế đặc thù, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân.

Hiệp thương lần thứ nhất là bước khởi đầu để thỏa thuận về cơ cấu, thành phần và số lượng người được giới thiệu. Tiếp đó, các cơ quan, đơn vị tiến hành hội nghị cử tri nơi công tác để lấy ý kiến. Điều đặc biệt quan trọng là việc tổ chức hội nghị lấy ý kiến cử tri nơi cư trú (tại thôn, tổ dân phố), đây là kênh kiểm chứng công khai và dân chủ nhất, giúp Nhân dân trực tiếp đánh giá về tư cách, phẩm chất và mối liên hệ của người ứng cử với cộng đồng.

Hiệp thương lần thứ hai sẽ lập danh sách sơ bộ và hiệp thương lần thứ ba là bước chốt cuối cùng để lập danh sách chính thức những người đủ tiêu chuẩn, đáp ứng cơ cấu để tham gia ứng cử.

Quy trình này bảo đảm tính khách quan, công tâm, không chỉ dựa vào ý kiến của tổ chức mà còn dựa trên sự tín nhiệm của cử tri nơi làm việc và nơi sinh sống.

Cảnh giác và kiên quyết đập tan âm mưu chống phá

Bên cạnh những nỗ lực chuẩn bị nhân sự, chúng ta cũng phải nhận thức rõ rằng mỗi kỳ bầu cử đều là thời điểm các thế lực thù địch gia tăng hoạt động chống phá. Đây không phải là điều mới mà là thủ đoạn thường xuyên trong nhiều nhiệm kỳ trước, tạo thành những tiền lệ cần cảnh giác.

Song song với công tác chuẩn bị nhân sự, chúng ta tuyệt đối không được lơ là trước những âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch. Chúng thường lợi dụng thời điểm bầu cử để tuyên truyền xuyên tạc, bịa đặt, gieo rắc hoài nghi về tính dân chủ, minh bạch của cuộc bầu cử. Lợi dụng hình thức tự ứng cử để tìm cách len lỏi vào cơ quan dân cử nhằm phá hoại từ bên trong. Kích động, gây rối, phá hoại bằng nhiều hình thức, từ tung tin giả trên mạng xã hội đến tổ chức các hoạt động chống đối ngoài đời thực.

Trước những thủ đoạn đó, mỗi cán bộ, đảng viên và mỗi cử tri cần nâng cao cảnh giác, kiên quyết không để bị lôi kéo, không để những luận điệu sai trái làm lung lay niềm tin. Chúng ta phải đồng lòng, đoàn kết, chủ động đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc, bảo vệ sự trong sáng của quá trình bầu cử.

Cuộc bầu cử không chỉ là quyền lợi mà còn là trách nhiệm thiêng liêng của mỗi công dân. Mỗi người cần tích cực tham gia vào các khâu giới thiệu, hiệp thương, giám sát và bỏ phiếu, để bảo đảm rằng những người được lựa chọn thực sự là đại diện xứng đáng cho Nhân dân. Đồng thời, chúng ta phải sẵn sàng, kiên quyết đập tan mọi âm mưu chống phá, bảo vệ thành công cuộc bầu cử, bảo vệ Đảng, Nhà nước ta./.